Westelijke laaglandgorilla’s leven tóch territoriaal en komen uit angst voor een gewelddadig conflict niet te ver in het leefgebied van andere groepen. Dat concluderen Spaanse, Britse en Oostenrijkse onderzoekers in het vakblad Scientific Reports, nadat zij verschillende groepen westelijke laaglandgorilla’s anderhalf jaar lang volgden.

Westelijke laaglandgorilla’s leven in dichte bosgebieden en zijn dus moeilijk te volgen. De wetenschappers besloten daarom acht groepen te volgen met een netwerk van camera’s die waren geplaatst op 36 ’hotspots‘ in een gebied van 60 km2 van het Odzala-Kokoua National Park in de Republiek Congo. De dieren werden ongeveer achttien maanden geobserveerd.

Eerder werd gedacht dat gorilla’s niet-territoriaal waren vanwege de overlap van hun leefgebieden en hun tolerantie voor andere gorilla-groepen. Dit is duidelijk anders dan bij chimpansees, die extreem territoriaal geweld vertonen tegen indringers van andere groepen en soms zelfs oorlog voeren om hun leefgebied te vergroten.

Dit nieuwe onderzoek ontdekte echter dat de acht gorilla-groepen meer genuanceerd gedrag vertonen en dat hun bewegingen sterk worden beïnvloed door het leefgebied en de locatie van hun buren. Zo zullen ze bijvoorbeeld minder snel eten op een plek die dezelfde dag door een andere groep wordt bezocht.

Volgens de auteurs laten de resultaten zien dat er onder gorilla’s begrip bestaat voor ‘eigendom’ van gebieden en dat de locatie van naburige groepen hun beweging beperkt. Gorilla’s leggen geen harde grenzen op, zoals chimpansees. In plaats daarvan hebben gorilla-groepen een aantal zogenaamde ‘prioriteitsleefgebieden’, die zij exclusief voor hun gebruik zich hebben toegeëigend. Die gebieden kunnen zelfs worden verdedigd door fysieke agressie.

Tegelijkertijd kunnen de leefgebieden van verschillende gorilla-groepen elkaar overlappen en zelfs vreedzaam naast elkaar bestaan, zoals recent onderzoek in Mbeli Bai en Lokoué in de Republiek Congo laten zien. Het flexibele systeem voor het verdedigen en delen van ruimte impliceert de aanwezigheid van een complexe sociale structuur bij gorilla’s.

Implicaties voor menselijke evolutie
Volgens co-auteur Dr. Jacob Dunn verandert dit nieuwe onderzoek wat we weten over de interactie tussen groepen gorilla’s en heeft het implicaties voor wat we begrijpen over de menselijke evolutie. Bijna al het vergelijkende onderzoek naar menselijke evolutie vergelijkt ons met chimpansees, waarbij het extreme territoriale geweld dat bij chimpansees wordt waargenomen, wordt gebruikt als bewijs dat hun gedrag een evolutionaire basis vormt voor oorlogvoering tussen mensen.

Dit nieuwe onderzoek onder gorilla’s breidt dit inzicht uit en laat in plaats daarvan zien hoe nauw we ons verhouden tot onze volgende naaste verwanten. Westelijke laaglandgorilla’s hebben immers dus gebieden die zij als hun eigendom beschouwen en zullen verdedigen als dat moet. Daarnaast maken gorilla-groepen ook gebruik van grotere gebieden die zij delen met andere gorilla-groepen. Dit onderzoeksresultaat biedt ons meer inzicht in onze eigen sociale evolutie: het verdedigen van eigen gebied en het daarnaast ook delen van gebieden voor een bredere sociale samenwerking.

Bron en foto credits:
Robin E. Morrison, Jacob C. Dunn, Germán Illera, Peter D. Walsh, Magdalena Bermejo, 2020. Western gorilla space use suggests territoriality. Scientific Reports, 10 (1) DOI: 10.1038/s41598-020-60504-6