Berggorillagroepen gaan vriendschappelijk om met naaste buren, op voorwaarde dat zij buiten de centrale delen van hun territorium blijven.

Gorilla’s leven in hechte groepen. Zij eten, rusten en slapen samen rondom de kern van hun home range*. Zij trekken daarnaast ook door omliggende gebieden, dit worden de perifere gebieden genoemd. Door omstandigheden kunnen gorillagroepen zich permanent opsplitsen, waardoor gorilla’s van elkaar worden gescheiden die misschien al jaren samenleven en mogelijk nauw verwant zijn.

Nieuw onderzoek door het Dian Fossey Gorilla Fund en de Universiteit van Exeter toont aan dat groepen die voorheen deel uitmaakten van één groep meer dan vier keer zoveel kans hebben om vriendelijk met elkaar om te gaan bij een ontmoeting in de perifere gebieden. Zelfs als zij al meer dan 10 jaar geleden uit elkaar zijn gegaan. Gorilla’s hebben de neiging agressief te reageren wanneer een andere groep afdwaalt naar de kern van hun home range, ongeacht of de indringers bekend zijn. Maar in de omliggende gebieden (periferie) van hun home range is deze verhoogde agressie alleen van toepassing op minder bekende of onbekende groepen.

Ontmoetingen tussen verschillende groepen berggorilla’s zijn overigens vrij zeldzaam. En als deze ontmoetingen plaatsvinden, dan zijn beide groepen doorgaans voorzichtig. De gorilla’s slaan vaak op hun borst en pronken met hun kracht om elkaar zo te imponeren. Er kan wel agressie zijn, met vechten en schreeuwen, maar ook verbindende ontmoetingen komen voor. Bij deze laatste vredige interacties gaat de aanvankelijke spanning voorbij en vermengen de groepen zich. Ze kunnen samen rusten en zo kunnen jongere gorilla’s van de ene groep spelen met jongeren uit de andere groep.

Profiteren van vriendschappen
Mensen hebben een ongeëvenaard vermogen tot samenwerking op basis van de vriendschappen die verder reiken dan onze directe groep, zoals een band met een familielid. Deze “ruimere” vriendschappen kunnen duiden op een evolutionair voordeel doordat dat ze gedeelde toegang tot leefgebied, voedsel en andere middelen mogelijk maken met een verminderd risico op agressie.

Deze nieuwe studie onder berggorilla’s is de eerste die deze theorie op dieren in plaats van mensen test. De resultaten suggereren dat gorilla’s op een soortgelijke manier kunnen profiteren van het onderhouden van “vriendschappen” tussen groepen. Het patroon dat de onderzoekers vonden bij gorilla’s waar “vreemde” gorilla’s worden getolereerd, weerspiegelt wat we bij mensen zien. Mensen hebben ook concepten van deze tolerantie in verschillende “ranges”: openbare ruimtes waar we iedereen tolereren, ruimtes zoals onze eigen huizen waar we bepaalde individuen tolereren en privéruimtes in die huizen die gereserveerd zijn voor naaste familie of alleen onszelf.

Het begrijpen van deze patronen is ook belangrijk voor de bescherming van de berggorilla’s. Berggorilla’s hebben minder dan 800 km2 leefgebied over. Als resultaat van de extreme inzet van vele natuurbeschermingsorganisaties is de berggorilla-populatie de afgelopen 30 jaar gegroeid, terwijl hun leefgebied dat niet heeft gedaan. Inzicht in hoe berggorilla-groepen met elkaar omgaan en hun beperkte ruimte delen, is belangrijk voor het in schatten van toekomstige populatiedynamiek en trends van deze bedreigde diersoort.

* Home range: Het grondgebied dat door een dier of een groep wordt gebruikt om regelmatig in rond te trekken, bijvoorbeeld om te foerageren. Indien de home range verdedigd wordt tegen anderen, spreekt men van een territorium.

Bron: Robin E. Morrison, Jean Paul Hirwa, Jean Pierre S. Mucyo, Tara S. Stoinski, Veronica Vecellio, Winnie Eckardt. Inter‐group relationships influence territorial defence in mountain gorillas. Journal of Animal Ecology, 2020; https://doi.org/10.1111/1365-2656.13355

Foto Credit: Dian Fossey Gorilla Fund.