Het is al langer bekend dat gorilla’s in het wild soms hun ontlasting eten (coprofagie). Vaak blijken ze bepaalde fruitzaden uit hun ontlasting te pikken om die opnieuw op te eten. De Italiaanse onderzoekster Dr. Shelly Masi heeft onlangs geprobeerd de relatie tussen het dieet van de westelijke laaglandgorilla en coprofagie te ontrafelen. Deze relatie kan cruciale inzichten opleveren in het voedingspatroon van gorilla’s. Zo kunnen we er namelijk achter komen wat de invloed is van seizoensgebonden voedsel op het eetgedrag van gorilla’s.

De geanalyseerde gegevens van Masi zijn afkomstig van twee bekende veldlocaties in Centraal Afrika: Mbeli Bai in Congo en Bai Hokou in de Centraal Afrikaanse Republiek. De directe gedragswaarnemingen van de gehabitueerde gorilla’s werden aangevuld met fenologische* gegevens van de omgeving, onderzoek van de ontlasting en voedingsanalyses van de zaden. Vooral het onderzoek van de ontlasting was lastig in Bai Hokou. Dit was namelijk zo gewild bij de gorilla’s dat er maar weinig monsters konden worden geanalyseerd. Er werd door de vrouwtjes zelfs gevochten om de ontlasting van de zilverrug!

Opvallend feit is dat coprofagie door de gorilla’s uitsluitend plaats vond in oktober; aan het einde van het vruchtenseizoen. Dit hing samen met de beschikbaarheid van de Dialiumvrucht, het vinden van Dialiumzaden in de gorillaontlasting en frequent bezoek aan Dialiumbomen (Dialium zenkeri en Dialium pachyphylum). Dialiumzaden hebben een zeer hoog proteïne, calcium en magnesium-gehalte. Ook hebben deze zaden hoge gehaltes aan toxische fenolen en tannines in vergelijking met ander gorillavoedsel. Die hoge gehaltes kunnen negatieve invloed op de gezondheid van de gorilla hebben.

Het lijkt er dus op dat coprofagie bij westelijke laaglandgorilla’s kan worden gekoppeld aan een zoektocht naar eiwitten en mineralen. Tegelijkertijd worden onverteerbare vezels verzacht door coprofagie en de gehaltes aan de niet gewenste fenolen en tannines verminderd. In die zin kan coprofagie worden beschouwd als een soort van “kook”-effect op de zaden.

Bron: Masi, S.& Breuer, T.,2017. Dialium and Seed Reingestion from Faeces in Western Gorillas: A Source of Protein and “Cooking” Effect. Meeting abstract, 7th European Federation for Primatology.

Foto: J.-Y. De Vleeschouwer

* Fenologie is de studie van het verband tussen organische natuurverschijnselen, de meteorologische omstandigheden en de tijdstippen in het jaar, en is een onderdeel van de ecologie.