Er wordt ontzettend veel onderzoek gedaan naar mensapen, waaronder ook de chimpansee en de gorilla. Want er is een hoop dat we weten, maar nog veel meer dat we niet weten over deze prachtige dieren!

Zo was er al bekend dat alle wilde mensapen (bonobo’s, chimpansees, gorilla’s en orang-oetans) gebaren gebruiken om te communiceren. En we weten natuurlijk ook dat kinderen gebaren gebruiken om dingen duidelijk te maken als ze nog niet kunnen praten. Maar de overeenkomsten tussen de gebaren van mensapen en kinderen waren nooit specifiek onderzocht. “Wilde chimpansees, gorilla’s, bonobo’s en orang-oetans gebruiken allemaal gebaren om hun verzoeken te communiceren, maar tot nu toe ontbrak het nog aan één mensaap in het plaatje – wijzelf”, aldus Catherine Hobaiter van de School of Psychology and Neuroscience at the University of St. Andrews in Schotland.

Nu is dat onderzoek er wel en met opvallende resultaten. De aanleiding van het onderzoek was dat de onderzoekers graag wilden weten in hoeverre onze evolutionaire geschiedenis ook weerspiegeld wordt in de menselijke ontwikkeling. We delen immers dezelfde voorouder.

De verwachting van de onderzoekers was dat er enkele overeenkomsten zouden zijn tussen het gebruik van gebaren van chimpansees en kinderen. Het onderzoek laat overeenkomsten zien, maar meer dan verwacht: maar liefst 46 (89%) van de onderzochte gebaren komt overeen tussen mensenkinderen en chimpansees. In vergelijking met alle mensapen waren dit zelfs 50 gebaren (96%). Een aantal van deze gebaren zijn klappen, springen, wrijven en omhelzen. Welke gebaren er niet overeen komen? Zwaaien, een duim omhoog en wijzen. Dat zijn gebaren die vooral mensen vaak gebruiken en beter begrijpen.

Deze uitkomst geeft aan dat hoewel we vergeleken met onze “neefjes” veel verschillen hebben, er wel belangrijke overeenkomsten zijn die in onze ontwikkeling naar boven komen. Het gebruiken van gebaren speelt waarschijnlijk een hele grote rol in het leven van kinderen voor ze kunnen praten. Het onderzoek wijst niet helemaal uit of deze overeenkomst in het gebruik van gebaren puur voortkomt uit de gedeelde voorouder, of dat deze ook te linken valt aan ons uiterlijk, het lichaam in bijzonder. Zo zouden bijvoorbeeld dolfijnen nooit de gebaren kunnen maken die in dit onderzoek zijn meegenomen.

Het onderzoeksteam gaat aan de hand van de opvallende resultaten door met verder onderzoek. Naast de onderzochte chimpanseegroep willen ze ook bonobo’s onderzoeken en meer gebaren meenemen. We zijn benieuwd naar de resultaten!

Hier vind je het onderzoek, compleet met een overzicht van de onderzochte gebaren.