Mannelijke berggorilla’s produceren zeer regelmatig de bekende borstroffel. Maar waarom eigenlijk? Onderzoekers hadden daar al wel enige tijd ideeën over. Zo werd vermoed dat andere gorilla’s uit de borstroffel kunnen afleiden hoe groot de desbetreffende gorilla is. Bewijs hiervoor ontbrak echter nog. Tot nu! In het blad Scientific Reports schrijven onderzoekers dat ze inderdaad aanwijzingen hebben gevonden dat berggorilla’s middels de borstroffel hun omvang etaleren.

Het onderzoek
De wetenschappers observeerden gedurende anderhalf jaar 25 volwassen zilverruggen in het Volcanoes National Park in Rwanda. Aan de hand van foto’s werd van elke gorilla vastgesteld hoe groot deze was. Daarnaast werden er geluidsopnames gemaakt wanneer de gorilla’s zich op de borst sloegen. Vervolgens werden de geluiden naast de lichaamsomvang van de gorilla’s gelegd. De onderzoekers ontdekten dat lichaamsomvang de verschillen in frequentie van de geluiden kon verklaren. Zo lagen de geluidsfrequenties van de borstroffel van grotere mannetjes veel lager dan die van kleinere mannetjes. Volgens de onderzoekers kunnen we er vrij zeker van zijn dat er zo informatie over de lichaamsomvang wordt gedeeld.

Luchtzakken
Dat de borstroffel van grotere mannetjes anders klinkt, is waarschijnlijk te herleiden naar het feit dat grotere mannetjes grotere luchtzakken nabij het strottenhoofd hebben zitten. Hoe groter de luchtzak, hoe lager de frequentie van het geluid dat ze voortbrengen, zo stellen de onderzoekers. Daarbij is dit een “eerlijk signaal” van lichaamsgrootte, met andere woorden een gorillaman kan dit niet vervalsen.

Paren en vechten
Dat berggorilla’s op deze manier communiceren, heeft waarschijnlijk alles te maken met hun omgeving. Ze leven in dichte tropische bossen waarin ze elkaar vaak niet kunnen zien. Dat maakt het lastig voor de zilverrug om zijn harem bij elkaar te houden of voor solitaire vrouwtjes een partner te vinden en te beoordelen. Maar de borstroffels komen niet alleen van pas als gorilla’s een partner zoeken. Zo helpt het de gorilla’s ook om een inschatting te maken van hoe groot en gevaarlijk een rivaal is.

Uitdagend
Dat het zo lang geduurd heeft om vast te stellen wat gorilla’s met hun beroemde borstroffel communiceren, is goed te verklaren. Er zijn meerdere redenen voor. Allereerst is het bijna onmogelijk om de lichaamsomvang van wilde gorilla’s op een non-invasieve manier te meten. Dankzij technologische vooruitgang zijn er tegenwoordig wel mogelijkheden. Zo maakten de onderzoekers gebruik van lasers om de gorilla’s op te meten. Hierbij worden twee parallelle lasers op de gorilla geprojecteerd. Vervolgens wordt er een foto van de gorilla’s gemaakt. Doordat onderzoekers weten hoever de twee lasers van elkaar verwijderd zijn, weten ze daardoor de schaal van de foto en kan de omvang van de gorilla nauwkeurig en eenvoudig worden uitgerekend. Gemiddeld waren er zo’n 10 foto’s per individu nodig om de borstomvang te meten. Daarnaast is het ook een grote uitdaging om de borstroffels vast te leggen, omdat de gorilla’s het niet zo heel vaak doen; gemiddeld 1,6 keer per tien uur.

Identificeren
Het is onderzoekers dus gelukt om deze uitdagingen te overkomen en vast te stellen wat gorilla’s met hun borstroffels duidelijk proberen te maken. Daarnaast hebben de onderzoekers tijdens hun studie nog een andere zeer interessante observatie gedaan. Zo zagen ze dat de borstroffel van individu tot individu verschilde. Zij bestudeerden verschillende kenmerken van de borstroffels, zoals de duur en het aantal roffels op de borst. Die kenmerken bleken geen verband te houden met de omvang van de gorilla, maar wel verschillen per individu. Dit kan erop wijzen dat de gorilla’s door hun borstroffel een eigen draai te geven ze herkenbaar zijn voor bekenden, zoals leden van de eigen familiegroep. Hier is echter meer onderzoek nodig om dat uit te zoeken.
Voor nu zijn de onderzoekers al tevreden dat ze iets meer inzicht hebben gekregen in wat gorilla’s met hun borstroffel willen vertellen. De meeste studies onder zoogdieren richten zich op vocalisaties, dus het was leuk om aan te tonen dat ook een non-vocaal geluid zoals de borstroffel van een gorilla, belangrijke informatie kan overbrengen. Zeker omdat het toch een van de beroemdere geluiden in het dierenrijk én uniek voor deze diersoort is.

Bronnen:
Bewerking van https://www.scientias.nl/gorillas-kloppen-zich-op-de-borst-om-hun-omvang-te-etaleren/
Wright, E., Grawunder, S., Ndayishimiye, E. et al. Chest beats as an honest signal of body size in male mountain gorillas (Gorilla beringei beringei). Sci Rep 11, 6879 (2021). https://doi.org/10.1038/s41598-021-86261-8

Foto Credit: Dian Fossey Gorilla Fund