Berggorilla’s in het Volcanoes National Park in Rwanda verlaten soms het park op zoek naar gewassen zoals eucalyptus en bamboe. Deze gewassen worden door de lokale bevolking verbouwd op landbouwpercelen die grenzen aan het park. Het verlaten van het beschermde gebied vormt een enorm risico voor de veiligheid van de gorilla’s en de boeren.
Onderzoekers van het Karisoke Research Center van het Dian Fossey Gorilla Fund en het Max Planck Instituut ontdekten dat wanneer de gorilla’s het nationale park verlieten, ze vaak rechtstreeks naar eucalyptusbomen gingen. Uit hun voedingsanalyses bleek dat eucalyptus meer dan honderd keer rijker is aan natrium dan het basisvoedsel van de gorilla’s in het park. Dit leidde tot de conclusie dat natrium de belangrijkste stimulans was voor de escapades van de gorilla’s. Alle planten in het park hebben een laag natriumgehalte, behalve een paar soorten, die bij de top van de vulkanen groeien.
Natrium is een micronutriënt die van cruciaal belang is voor fysiologische processen, zoals spier- en zenuwfunctie en het handhaven van de vochtbalans in verschillende delen van het lichaam. Natriumtekort kan van invloed zijn op botten, groei en voortplanting. Een natriumtekort kan een specifieke honger opwekken, waardoor dieren hun best doen om het te verkrijgen. Dit geldt net zo goed voor gorilla’s als voor mensen.
De onderzoekers maten, naast veel andere elementen, het natriumgehalte in monsters van 34 van de belangrijkste planten van het gorilla-dieet. Daarnaast onderzochten ze de inname van natrium door 22 gorilla’s in drie sociale groepen gedurende een jaar. Het bleek dat de gorilla’s tot twee derde van hun natrium bij het eten van eucalyptus verkregen.
Het is mogelijk dat de gorilla’s ook om andere redenen eucalyptus eten. Misschien voor mineralen bijvoorbeeld (zoals jodium) of vanwege de medicinale voordelen die het heeft. Dit hebben de onderzoekers alleen niet onderzocht. Maar de onderzoekers ontdekten wel dat gorilla’s zich vaak waagden in de koudere subalpiene of alpiene zones van het Nationale Park. Zij zochten dan gericht naar dendrosenecio en lobelia’s (plantensoorten); deze bleken ook rijk aan natrium te zijn.
Gewasroof is een belangrijke bron van conflict tussen boeren rondom Volcanoes National Park en de berggorilla’s. Het risico bestaat dat ontmoetingen tussen gorilla’s en lokale bevolking de bestaande spanningen vergroten, waardoor inspanningen voor natuurbehoud worden bemoeilijkt. Daarnaast verhoogt het contact tussen gorilla’s en mensen het risico op overdracht van ziekten, zoals aandoeningen van de luchtwegen en darmparasieten. Deze kunnen een nadelige invloed kunnen hebben op de zeer kwetsbare populatie.
Om de gorilla’s te ontmoedigen om de landbouwpercelen in de buurt van het nationale park te bezoeken, kan het nodig zijn om de landbouwpraktijken te veranderen. Een ideaal scenario zou zijn om een bufferzone te creëren die qua voedingswaarde onaantrekkelijke en onsmakelijke planten bevat. Als de bufferzone voldoende breed is, zou dit mogelijk de gorilla’s ervan weerhouden om de akkers te bezoeken. Maar ook de introductie van planten met een hoog natrium gehalte in het Nationale Park zelf zou kunnen worden onderzocht.
Bron: Grueter, C. C., Wright, E., Abavandimwe, D., Ortmann, S., Mudakikwa, A., Musana, A., … Robbins, M. M. (2018). Going to extremes for sodium acquisition: use of community land and high-altitude areas by mountain gorillas Gorilla beringei in Rwanda. Biotropica, 50(5), 826–834. https://doi.org/10.1111/btp.12598
Foto: © Houston Zoo
Leave a Comment