George Mgbang heeft moeite om zijn woede in bedwang te houden wanneer hij valstrikken, nieuw aangelegde boerderijen, lege patronen, jachtkampen, houthakkers of jagers tegenkomt tijdens zijn patrouilles in het beschermde Afi Mountain Wildlife Sanctuary (AMWS).

De afgelopen acht jaar heeft Mgbang hard gewerkt om deze bedreigingen van het 100 vierkante kilometer reservaat in de Cross River staat te voorkomen, Het reservaat ligt in het zuidoosten van Nigeria, langs de grens met Kameroen. Ondanks de vele arrestaties (tot wel vier per maand) en de frequente inbeslagname van machetes, geweren en kettingzagen, lijken de illegale activiteiten in AMWS niet af te nemen.

“Ik maak mij grote zorgen”, zegt hij, eraan toevoegend dat door de bedreigingen het reservaat langzamerhand zijn belangrijkste doel verliest: als toevluchtsoord dienen voor de Cross River gorilla (Gorilla gorilla diehli) en andere wilde dieren.

De meest bedreigde primaat van Afrika, de Cross River gorilla, leeft in de bergachtige delen op de grens tussen Kameroen en Nigeria. Aangenomen wordt dat minder dan 300 individuen in het wild leven. Ongeveer 100 van hen zijn te vinden in een lappendeken van drie aangrenzende beschermde gebieden: AMWS, het Mbe-gebergte (dat eigendom is van de gemeenschap) en de Okwangwo-divisie van Cross River National Park.

Hoewel federale en staatswetten van Nigeria de gorilla’s beschermen, staat hun leefgebied onder toenemende druk van een steeds verder groeiende menselijke bevolking. Volgens schattingen van WCS leven momenteel ongeveer 27.000 mensen in de 16 gemeenschappen rondom Afi.

“Er zijn maar weinig rangers die Afi beschermen en er zijn zoveel mogelijkheden om het reservaat in te gaan”, zegt Chris Oned, die voor het regionale bureau voor toerisme werkt. Hij vergelijkt de situatie met een poging om de hele bevolking van Lagos (de grootste stad van Nigeria met meer dan 21 miljoen inwoners) te bewaken met slechts een handvol mensen.

Verlies van leefgebied

Het reservaat is niet alleen het leefgebied voor de Cross River gorilla’s, maar ook voor andere bedreigde diersoorten zoals de Nigeriaanse chimpansee, de drill en de kwetsbare grijsnekkaalkopkraai (Picathartes oreas).

Maar deze dieren moeten steeds meer om de ruimte vechten met de lokale bevolking. De Wildlife Conservation Society (WCS) schat dat er binnen het reservaat minstens 1.000 cacao- en bananenplantages zijn aangelegd. En er is het probleem van bosbranden in het droge seizoen. Deze branden verspreiden zich vaak vanuit omliggende boerderijen naar het reservaat en verwoesten daarmee kostbaar bosgebied.

De gorilla’s bevinden zich meestal in het ruige bergachtige, slecht toegankelijke, gedeelte van het reservaat. Hierdoor zijn de mensapen misschien niet direct het doelwit zijn van jagers. Toch vormen de jagers een aanzienlijk gevaar door het wijdverbreide gebruik van valstrikken om kleinere zoogdieren zoals de Kaapse klipdas en stekelvarken te vangen.

In 2010 werd een jonge gorilla gevangen door een valstrik en stierf kort daarna. In 2012 werden twee karkassen van gorilla’s gevonden in een jagerskamp, naar verluidt gedood nadat een van de gorilla’s vast kwam te zitten in een valstrik voor kleinere prooien.

In december 2019 meldde WCS dat rangers in het voorgaande kwartaal 977 valstrikken hadden verwijderden, drie jachtkampen vernietigd en ten minste negen jagers arresteerden. Bij deze arrestaties werden diverse ongebruikte patronen, lokaal gemaakte jachtgeweren, machetes en rollen strikdraad in beslag genomen. De rangers signaleerden ook 112 lege patronen, illegale boerderijen en 14 houtkaplocaties in het reservaat. Tijdens de patrouilles werden ten minste 13 geweerschoten gehoord.

Verlies van habitat, meestal veroorzaakt door landbouw en houtkap, brengt ook de natuurcorridor in gevaar die Afi’s gorilla’s verbindt met gorillagroepen in Mbe Mountains en Cross River National Park. Een genetische analyse gepubliceerd in 2007 vond tekenen van migratie tussen Afi-gorilla’s en andere subpopulaties; het verliezen van deze corridors zou een klap zijn voor de genetische diversiteit van de ondersoort.

Gebrek aan overheidssteun

Mgbang zegt dat zijn team van ongeveer 20 community rangers de illegale jacht heeft afgeremd, maar dat ze meer hulp nodig hebben.

Het probleem is dat er na het melden van overtredingen bij de bosbouwcommissie en de lokale gemeenschappen, geen sancties worden opgelegd aan overtreders.

De staatswet in Nigeria stelt het gebruik van valstrikken strafbaar, evenals het veroorzaken van bosbranden, de jacht op of het doden van dieren in het wild, houtkap of het beoefenen van landbouw in het reservaat. Straffen voor veroordeelde overtreders omvatten boetes van ten minste 100.000 naira ($ 258) en / of zes maanden tot twee jaar gevangenisstraf. Maar overtreders worden zelden vervolgd, laat staan veroordeeld en beboet.

Maar het oplossen van het probleem van stroperij is niet alleen een kwestie van handhaving.

Kyrien Didang, voorzitter van het community-based Afi Forest Management, geeft de armoede de schuld voor de meeste door mensen veroorzaakte druk op het reservaat. “De grootste uitdaging die we hebben zijn de jagers en armoede draagt daar meestal aan bij”, zegt Didang. “De overheid doet veel beloftes, maar komt ze nooit na. De mensen hebben er genoeg van. ”
De deelstaatregering wijst op hun beurt naar de gebrek aan steun vanuit Abuja (hoofdstad van Nigeria). Het is geen geheim dat de Cross River staat als laatste aan de beurt komt als het gaat om financiële steun vanuit de overheid. De rangers zijn hierdoor niet altijd zeker van een inkomen.

Terwijl Afi worstelt met een groeiende crisis, heeft WCS Nigeria een aantal jaren geleden ingegrepen om de community rangers, waaronder Mgbang, te steunen. WCS biedt training, veldrantsoenen, kampeertoelagen, patrouillemateriaal en maandelijkse toelagen. WCS organiseert ook initiatieven voor natuurbeschermingseducatie op scholen en lokale gemeenschappen. Dit wordt gedaan door middel van gemeenschapsbijeenkomsten, filmvertoningen over mensapen, excursies naar het bos, natuurbeschermingsclubs en campagne-T-shirts en notitieboekjes.

“De overheid moet meer verantwoordelijkheid nemen voor het beheer van het natuurreservaat. WCS en andere belanghebbenden kunnen de regering ondersteunen, maar uiteindelijk kan op dit moment alleen een sterke overheidsbemoeienis het reservaat effectief beschermen.”, aldus Inaoyom Imong.

“Als de regering het reservaat beter gaat beschermen, zullen zelfs de gemeenschappen beseffen dat dit een beschermd gebied is en dat bepaalde activiteiten niet zijn toegestaan”, zegt Inaoyom Imong, programmadirecteur van WCS Nigeria voor het landschap van Cross River.

Tot voorbeeld stellen

“Als de overheid slechts één overtreder tot voorbeeld zou hebben gesteld”, zegt Mgbang, waarbij hij herhaaldelijk “slechts één” benadrukt, “zouden al deze problemen voor Afi, inmiddels zijn verminderd.”

Mgbang, vader van zes kinderen, zegt dat werken in het reservaat een arbeid van liefde is. Zijn eigen vader, een jager, werd 33 jaar geleden per ongeluk gedood door een andere jager in het bos. “Zijn dood zit me nog altijd dwars, dus ik heb gezworen om alle illegale activiteiten binnen het reservaat te stoppen”, zegt hij.
De laatste keer dat hij in januari 2020 een groep van vier gorilla’s tegenkwam, werd zijn verlangen om hen te beschermen sterker. Hij wil dat zijn 15-jarige zoon ook in de toekomst nog gorilla’s in het wild kan tegenkomen. Mgbang neem zijn zoon vaak mee op patrouille. “Ik wil dat hij daardoor leert hoe belangrijk het is om het bos te beschermen, om de gorilla’s met al onze kracht te verdedigen.”

Sponsor een ranger
Wil je het verschil maken voor de Cross River gorilla? Wil je de bossen waarin zij leven helpen beschermen? Dat kan! Via ons sponsorprogramma steun je direct de community rangers van het Afi Mountains Wildlife Sanctuary. Deze rangers, waaronder Mbang, zetten zich dagelijks in om te voorkomen dat de Cross River gorilla er straks niet meer is. Klik hier voor meer informatie.

Bewerking van: For the world’s rarest gorillas, a troubled sanctuary https://news.mongabay.com/2020/07/for-the-worlds-rarest-gorillas-a-troubled-sanctuary/

Foto Credits: WCS