Dierenverzorgers hebben onlangs ontdekt dat gorilla’s in gevangenschap een unieke vocalisatie gebruiken bij het communiceren met hun verzorgers. Dit geluid wordt omschreven als ’snough’ (zie video). Het geluid wordt nooit waargenomen bij de interactie tussen gorilla’s.

Wetenschappers wisten al dat chimpansees en orang-oetans nieuwe geluiden uitvinden in nieuwe situaties. Zo maken chimpansees bijvoorbeeld geluid door hun tong tussen hun lippen te houden en te blazen (in het engels wordt de term ‘blowing raspberries’ hiervoor gebruikt). Orang-oetans fluiten dan weer liever. Maar bij gorilla’s was hier nog niets over bekend. Onderzoekers bedachten dan ook een experiment om te kijken of westelijke gorilla’s dit gedrag ook kennen.

In Zoo Atlanta werden zes vrouwelijke en twee mannelijke gorilla’s in drie verschillende scenario’s geobserveerd. In het eerste scenario bevonden de gorilla’s zich binnen een meter van een bekende dierenverzorger. In het tweede scenario bevond zich een emmer druiven in de buurt van de gorilla’s. In het derde scenario hield de dierenverzorger de druiven vast. Het was niet verrassend dat de gorilla’s het meest frequent van zich lieten horen in het derde scenario; als de bekende dierenverzorger het eten vasthield. De gorilla’s maakten dan het aandachttrekkende ‘snough’-geluid van de video. Vier van de acht gorilla’s gebruikten het geluid om de aandacht van de dierenverzorgers te trekken (hier met die druiven!) en vertegenwoordigden ongeveer 85% van alle geobserveerde interacties.

De gorilla’s uit het onderzoek gebruikten de ’snough’-roep niet in hun onderlinge communicatie. Dit ondersteunt het idee dat het een nieuw geluid is dat geen deel uitmaakt van het typische gorilla-gorilla-communicatierepertoire. Mogelijk ontwikkelden de gorilla’s de roep vanwege de communicatieve behoefte bij de gorilla’s om de aandacht van de verzorgers te trekken.

De onderzoekers breidden vervolgens hun onderzoek uit en namen contact op met dierverzorgers in andere faciliteiten in de VS en Canada. Ze kregen de bevestiging dat dezelfde oproep wordt gebruikt door 33 verschillende gorilla’s die in 11 verschillende dierentuinen zijn gehuisvest. Echter, na het bekijken van videobeelden van 15 van deze gorilla’s, zagen onderzoekers slechts zes individuen daadwerkelijk het ’snough’ geluid produceren. Dit suggereert dat de vocalisatie mogelijk wordt gebruikt door ongeveer 40 procent van de in gevangenschap levende westelijke gorilla’s.

Interessant is te vermelden dat het onderzoek laat zien dat de aandachtstrekkende roep het vaakst wordt gebruikt door groepen verwante gorilla’s, wat suggereert dat het gedrag kan worden geleerd of opzettelijk wordt aangeleerd. Voorheen werden geluiden die op deze ‘snough’ leken toegeschreven aan de beroemde maar controversiële ‘pratende’ gorilla Koko, die een reeks nieuwe uitingen gebruikte bij interactie met menselijke verzorgers. Deze omvatten een nephoest of niesbui, die gepaard ging met een handgebaar en een open mond en sterk leek op het aandachtstrekkende roep.

Of het aandachtstrekkende ‘snough’-geluid willekeurig is ontstaan of is geleerd door mensen te observeren, zoals het geval lijkt te zijn voor Koko’s nephoest en de fluitende orang-oetan, blijft voorlopig nog onbekend.

Bron: Salmi R, Szczupider M, Carrigan J (2022) A novel attention-getting vocalization in zoo-housed western gorillas. PLoS ONE 17(8): e0271871. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0271871