Wetenschappers onder leiding van de Wildlife Conservation Society (WCS) kwamen afgelopen mei met een nieuwe schatting van de Grauer gorilla (Gorilla beringei graueri) populatie in de Democratische Republiek Congo. De populatie wordt nu geschat op 6.800 individuen, bijna een verdubbeling van de laatste schatting uit 2016 van 3.800 individuen!

Het onderzoek uit 2016 toonde een afname van bijna 80 procent van de populatie van deze gorilla’s sinds het laatste onderzoek in het gebied dat halverwege de jaren negentig werd uitgevoerd. Vanwege de aanhoudende onveiligheid in de regio ontbraken er in het 2016 onderzoek echter veel gegevens uit Kahuzi‐Biega National Park en het aangrenzende Oku Community Reserve. Gebieden die, op basis de literatuur, als zeer belangrijke leefgebieden voor de Grauer gorilla’s en de oostelijke chimpansee werden gezien.

Kaart van het onderzoeksgebied met een overzicht van transectsegmenten in en rondom Kahuzi-Biega National Park en Oku Community Reserve. Gestippelde gebieden zijn in 1994 onderzocht door Hall, White, et al. (1998).

Het onderzoek
Het gepubliceerde onderzoek is het meest uitgebreide en gedetaileerde tot nu toe in de regio. De onderzoekers verzamelden hun gegevens langs 162 transecten van 3km lengte in het hoog gelegen Kahuzi-Biega National Park en 68 transecten met een lengte van 5km in het lager gelegen aangrenzende Oku Community Reserve in de Democratische Republiek Congo. De transecten zijn met behulp van speciale software gelijk verdeeld over de gebieden. Het totale onderzoeksgebied omvat 15.372 km2, een gebied dat net zo groot is als de provincies Gelderland, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg samen (15.359 km2).

Terwijl de focus van het onderzoek bij de Grauer gorilla’s en de chimpansees lag, zijn er ook verschillende andere primaten in dit gebied meegenomen in het onderzoek. Het gaat hier om verschillende bedreigde soorten zoals de L’Hoest’s aap, de uilenkopmeerkat, Johnstone’s Grijswangmangabey, rode franjeapen, roodstaartmeerkat, diadeemmeerkat en Dent’s aap.

Nesten werden gecodeerd als gorillanesten op basis van een van de volgende kenmerken: (1) grondnest; (2) groot formaat; (3) gorilla ontlasting in het nest; (4) haar van de zilverrug in de grote nesten; (5) nesten dichtbij elkaar gegroepeerd (binnen 0–5 m); (6) meeste nesten in de groep onder 15 m hoogte; (7) voedselresten kenmerkend voor gorilla’s; en (8) aanwezigheid van paden op de grond die leiden naar en uit nesten.

De resultaten
Het aantal aangetroffen nesten wordt in de primatologie gebruikt om nauwkeurigere schattingen te maken van het aantal gorilla’s. In totaal werden er 194 gorillanesten in 118 groepen geteld in de 689 km transecten. Hiervan werd 328 km gelopen in Kahuzi-Biega National Park, 289 km in Oku Community Reserve en 72 km buiten deze twee locaties in FODI of in de buurt Kasese-stad ten westen van Oku Community Reserve (zie kaart).

Op basis van de aangetroffen nesten in eerder genoemde lijntransecten werd de gorillapopulatie geschat op 1.571 individuen (95% betrouwbaarheidsinterval [BI]: 824-2.993) in Kahuzi-Biega National Park en op 2.244 individuen (95% BI: 1.471-3.422) in Oku Community Reserve.

Het aantal chimpansees was niet significant verschillend van de schattingen in het midden van de jaren negentig (klik hier voor meer informatie over de chimpansees), maar het aantal gorilla’s was aanzienlijk afgenomen, voornamelijk in Kahuzi-Biega National Park.

De data geven tevens informatie over de factoren die de gorilladichtheid beïnvloeden. Dichtbij mijnen, dorpen of wegen was het aantal nesten laag om pas op een afstand van ca. 5-10 km van de menselijke activiteit te normaliseren. In de meer ruige en afgelegen locaties lagen de nesten dichter bij elkaar.

Deze nieuwe data onderschrijven dat de Grauer gorilla’s nog steeds ernstig bedreigd zijn, maar suggereren dat de achteruitgang niet zo groot was als eerder werd gevreesd. De herziene schatting van de gorilladichtheid in deze twee belangrijke leefgebieden maakte het mogelijk om de oorspronkelijke schatting uit 2016 van de gehele Grauer gorillapopulatie bij te stellen van 3.800 naar 6.800 individuen.

Bronnen:
Hall, J. S., et al., 1998. Survey of Grauer’s gorillas (Gorilla gorilla graueri) and eastern chimpanzees (Pan troglodytes schweinfurthii) in the Kahuzi‐Biega National Park lowland sector and adjacent forest in eastern Democratic Republic of Congo. International Journal of Primatology, 19 (2), 207–235

Plumptre, A. J., et al., 2016. Catastrophic decline of world’s largest primate: 80% Loss of Grauer’s gorilla (Gorilla beringei graueri) population justifies critically endangered status. PLoS One, 11(10):e0162697.

Plumptre, A.J., et al 2021. Changes in Grauer’s gorilla ( Gorilla beringei graueri ) and other primate populations in the Kahuzi‐Biega National Park and Oku Community Reserve, the heart of Grauer’s gorilla global range. American Journal of Primatology, https://doi.org/10.1002/ajp.23288