Eind april 2021 werden de resultaten van een uitgebreid onderzoek van het Tayna natuurreservaat in de Democratische Republiek Congo door medewerkers van het Gorilla Rehabilitation and Conservation Education (GRACE) Center gepresenteerd aan het publiek. In deze GorillaPost het tweede deel van een tweeluik over dit belangrijke onderzoek. Deel één kun jehier vinden.
De veldteams gaan van start
Het onderzoek begon met een nieuwe bijeenkomst samen met de gemeenschap om de vijf veldteams voor te stellen. Daarna gingen de teams het reservaat in. Het Tayna reservaat omvat een afgelegen en zwaar bebost gebied zonder wegen. De veldteams trokken te voet door het ruige terrein. Bevoorrading moest in en uit worden gedragen door dragers over steile heuvels en over rivieren. Bovendien zorgden strikte COVID-protocollen ervoor dat teamleden pas na afloop van de survey, die 4-5 maanden duurde, naar huis konden. Omdat er geen mobiele of radiocommunicatie mogelijk was, waren de teams op zichzelf aangewezen in het bos.
De vijf veldteams die het 900 km2 reservaat onderzochten, gebruikten een aangepaste “snelle transect”-methode. Deze methode is niet geschikt om tot een statistisch relevante uitspraak te komen over de aantallen gorilla’s en chimpansees in het Tayna reservaat. Het doel van het onderzoek naar gorilla’s en chimpansees in het natuurreservaat Tayna was om de aanwezigheid van beide apensoorten te bevestigen en hun verspreidingspatroon in het bos te begrijpen. Om een nauwkeurige schatting van de populatieomvang te verkrijgen, is een complexere methode nodig. Gezien de reisbeperkingen als gevolg van de Covid 19-pandemie vorig jaar en de noodzaak om over te schakelen op virtuele training op afstand, is besloten om vooruitgang te boeken met het onderzoek met behulp van een vereenvoudigde methode. Hoewel deze methode dus niet resulteert in een schatting van de populatieomvang, werd toch besloten het onderzoek nu uit te voeren om inzicht te krijgen in de huidige status van gorilla’s en chimpansees. Belangrijke overwegingen voor deze beslissing waren dat er al bijna een decennium weinig inspanningen zijn geweest voor het behoud van het reservaat en vanwege een catastrofale afname van de populatieomvang van Grauer gorilla’s in het oosten van de DRC.
Wat houdt de “snelle transect”- methode in?
Oorspronkelijk was de planning dat de veldteams elke dag gegevens zouden verzamelen langs een transect (denkbeeldige rechte lijn) van 3 km. Tijdens de training bleek 3 km moeilijk te halen vanwege het bergachtige terrein. De transectlengte werd daarom aangepast naar 2 km. Met speciale software werden de transecten in het hele reservaat geplaatst. Aangezien aangrenzende transecten 2 km van elkaar zijn verwijderd en het einde van een transect 1 km is verwijderd van het begin van de volgende transect kunnen we berekenen dat elk transect overeenkomt met 4 km2 bos. In totaal zijn er dus 900/4=225 transecten nodig om het volledige Tayna natuurreservaat te onderzoeken. Maar transecten die overlappen met de grens van het reservaat werden uitgesloten, waardoor uiteindelijk 200 transecten werden gelopen door de veldteams.
Tijdens het onderzoek verzamelden de teams ook gegevens over menselijke activiteiten met behulp van dezelfde methoden. Deze omvatten valstrikken, andere vallen, geweerhulzen en tekenen van houtkap en landbouw.
Een lid van het veldteam organiseert de monsters in het kamp
Monsters verzamelen en… naar papegaaien luisteren!
Telkens wanneer veldteams verse (minder dan drie dagen oude) gorillamest vonden, verzamelden ze een monster volgens standaardprotocollen voor biomaterialen. Het monster werd 24 uur bewaard in 95% ethanol en daarna droog bewaard in een tube met silicagel. Na verloop van tijd, en met voortdurende monitoring, zullen deze monsters helpen bij het opbouwen van genetische profielen van de individuele gorilla’s in het Tayna natuurreservaat.
De aanwezigheid van veldteams in deze afgelegen en weinig verkende regio van het Congobekken bood een unieke kans om gegevens te verzamelen voor partnerorganisaties. Daarom verzamelden veldteams ook poepmonsters voor Gorilla Doctors om te helpen bij het testen van een “Great Ape health Monitoring Tool”. Voor de World Parrot Trust werden de geluiden van grijze papegaaien vastgelegd.
Een nest aangetroffen in een boom in Tayna
Goed nieuws!
Het onderzoek naar de mensapen nam 70 dagen in beslag, met 5 veldteams met elk 1 teamleider, 4 trackers, extra dragers en koks. In die tijd vonden veldteams:
• 41 nestplaatsen van 3 dagen tot 5 maanden oud
• 305 gorillanesten
• 280 chimpanseesnesten
• 62% van de gorillanesten en 85% van de chimpanseesnesten in bomen
• 61 gorillapoepmonsters verzameld voor analyse
• 25 verschillende andere dierensoorten geïdentificeerd aan de hand van sporen, uitwerpselen of directe waarneming (waaronder minstens 5 soorten apen, schubdieren, bosbuffels, grijze papegaaien, luipaarden en okapi’s)
Het onderzoek bevestigd dat Grauer gorilla’s en oostelijke chimpansees nog steeds in Tayna overleven. Dr. Katie Fawcett, programmadirecteur van GRACE, benadrukte het belang van de resultaten: “Het was geenszins zeker dat we na zo’n lange tijd na het laatste onderzoek, en wetende dat de populaties in de rest van hun leefgebied sterk dalen, nog tekenen van mensapen zouden vinden in het Tayna natuurreservaat. Het bewijs voor hun aanwezigheid was voor ons (Team GRACE en de Baraza gemeenschap) een groot succes”.
Foto credits: GRACE
Bron:
Fawcett, K & Kabuyaya Mbeke, J. (2021). Survey of Great Apes (Gorilla beringei graueri, Pan troglodytes schweinfurthii) in Tayna Nature Reserve, Eastern DR Congo. Report Gorilla Rehabilitation and Conservation Education (GRACE) Center, 44pp.
Leave a Comment