In het hart van het Congobekken krijgt een natuurbehoudsproject langzaam maar zeker vorm. De Usala Conservation Corridor, een project geïnitieerd door lokale gemeenschappen en ondersteund door het Gorilla Rehabilitation and Conservation Education (GRACE) Center, heeft tot doel een veilige leefomgeving te creëren voor Grauer gorilla’s en andere bedreigde diersoorten. Dit project gaat echter niet alleen over natuurbehoud. Het gaat over rechten van de lokale bevolking, cultureel erfgoed en het creëren van een duurzame toekomst voor degenen die deze regio hun thuis noemen.

Dit veelgelaagde project is een spannende combinatie van een Indiana Jones-achtig avonturenverhaal, met teams die dagen door dicht regenwoud trekken en honderden rivieren oversteken op drijvende boomstammen en onstabiele bruggen, en een serieuze wetenschappelijke expeditie gewijd aan het ontrafelen van de biologische mysteries van een nog vrij onbekend deel van het Congobekken. Dit wordt gedaan met behulp van de meest geavanceerde en geavanceerde tools.

Wat en waar is de Usala Conservation Corridor?
De Usala Conservation Corridor is niets minder dan een levensader voor de Grauer gorilla’s en een groot aantal andere bedreigde diersoorten in het oosten van de Democratische Republiek Congo.
De Grauer gorilla’s, de grootste van de mensapen, worden voortdurend bedreigd door verlies van leefgebied, illegale jacht, de winning van Coltan en menselijke conflicten. Deze bedreigingen hebben de Grauer gorilla’s op de lijst van ernstig bedreigde diersoorten geplaatst, met een zeer snelle achteruitgang van hun populatie in de afgelopen twintig jaar, van bijna 17.000 in 1995 tot slechts 6.800 nu. Ze worden alleen gevonden in de bossen van het oosten van de Democratische Republiek Congo, en de grimmige realiteit is dat het bestaan van deze majestueuze dieren aan een zijden draadje hangt.

Net als de gorilla’s zijn de gemeenschappen in het Congobekken kwetsbaar. Hun rechten op voorouderlijk land en culturele praktijken worden niet door de wet beschermd, en tientallen jaren van onveiligheid in de regio veroorzaken een menselijke migratie op duizelingwekkende schaal. Het zijn echter juist deze gemeenschappen die de sleutel tot succesvol natuurbehoud in handen hebben. Hun kennis, verbinding met het land en hun belangeloze inzet om het te beschermen zijn essentieel in de strijd tegen het verlies aan biodiversiteit.

Als je naar de kaart kijkt, zie je dat een corridor van 1150 km2 het door de lokale gemeenschap beheerde Tayna-natuurreservaat verbindt met het Maiko National Park. Elk van deze gebieden is een hotspot voor biodiversiteit die een belangrijke habitat biedt voor wilde populaties van endemische soorten, zoals ernstig bedreigde Grauer gorilla’s en bedreigde okapi’s, evenals andere bedreigde diersoorten, waaronder chimpansees, schubdieren, bosolifanten, Afrikaanse grijze papegaaien en rode colobusapen.

Ook op de kaart zie je een gele vlek vanuit het oosten en noorden richting Tayna Nature Reserve oprukken. Deze gele vlek vertegenwoordigt ontbossing en menselijke ontwikkeling, en Tayna vormt een bolwerk tegen die vooruitgang. Als de bossen rond Tayna worden gekapt, zal het reservaat snel een gefragmenteerd biologisch eiland worden. Dat kunnen we simpelweg niet laten gebeuren.

Waarom zijn corridors belangrijk voor de Grauer gorilla’s?

Grauer gorilla’s zijn endemisch in de bossen van het oosten van de Democratische Republiek Congo. Als mensen beschouwen we een goede verbinding als vanzelfsprekend. Volgens het CIA World Factbook zijn er bijna 40 miljoen kilometer aan wegen in de wereld en naar schatting 801.000 kilometer aan spoorwegen. Er zijn ook talloze wandelpaden, scheepvaartroutes en, voor velen van ons, de mogelijkheid om binnen enkele uren op het vliegtuig te stappen en overal ter wereld te reizen.

Voor soorten als de ernstig bedreigde Grauer gorilla is het niet zo eenvoudig. Ze moeten zich kunnen verplaatsen om voedsel te vinden, genen kunnen combineren met geschikte partners, zich kunnen aanpassen aan een veranderend klimaat en in nieuwe leefgebieden kunnen vestigen. De enige manier waarop ze dat kunnen doen is door intact bos te trekken, en de bescherming ervan verlaten is vaak geen optie. Het beschermen van gorilla’s betekent het beschermen van regenwouden, en het beschermen van regenwouden betekent het beschermen van gorilla’s.

Wat zijn de stappen om de Usala corridor mogelijk te maken?
Dit initiatief is niet geboren in een directiekamer of een wetenschappelijk laboratorium. Het werd geboren uit de visie van een traditionele leider, Mwami (koning) Eric Mwaka Eliba. Al tien jaar dringt Mwami Eric aan op de bescherming van het Usala-woud, een gebied dat ruim 1150 km2 beslaat. Hij wist dat de bescherming van dit bos cruciaal was voor het voortbestaan van de gorilla’s en het welzijn van zijn volk.

Hij benaderde de Union of Associations for Conservation of Gorillas and for Development in east DRC (UGADEC) voor hulp, die vervolgens GRACE benaderde. Zij hebben een genereuze financiering kunnen verkrijgen van de Rainforest Trust, samen met andere donoren. GRACE werkt nu samen met UGADEC en de Reserve des Gorilles des Usala (RGU) om de oprichting en het behoud van de Usala Conservation Corridor te garanderen. Het einddoel: het creëren van een veilig leefgebied voor de Grauer gorilla’s en tegelijkertijd de rechten van de lokale gemeenschappen beschermen.
De komende maanden zullen we in de GorillaPost dieper ingaan op het proces om tot deze corridor te komen. Er zijn namelijk nog veel stappen te nemen om deze Usala corridor tot stand te brengen. Maar dit initiatief is een bewijs van wat kan worden bereikt als de rechten van de lokale bevolking en het behoud van biodiversiteit samenkomen.

Bron: https://gracegorillas.org/2024/05/15/usala-conservation-corridor/
Credits kaart: Woodwell Climate Research Center
Foto credits: GRACE